5 lưu ý trong hoạt động quan trắc môi trường nước

Môi trường nước là một phần quan trọng của môi trường sống và đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự sống của các sinh vật. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của con người và các hoạt động công nghiệp, nước cũng dần bị ô nhiễm và trở nên không thể sử dụng được. Để đánh giá chất lượng nước và xác định mức độ ô nhiễm, quan trắc môi trường nước là một công việc cần thiết.

1. Quan trắc môi trường nước là gì?

Quan trắc môi trường nước là quá trình đo đạc, phân tích các chỉ tiêu về tính chất vật lý, hóa học và sinh học của nước nhằm đánh giá chất lượng nước. Quá trình này được thực hiện theo một kế hoạch đã được lập sẵn về thời gian, không gian, phương pháp cũng như quy trình thực hiện đo lường. Quan trắc môi trường nước là một trong những công việc quan trọng được thực hiện để đảm bảo chất lượng nước và giám sát các hoạt động đối với nước, đặc biệt là trong nuôi trồng thủy sản.

2. Thiết bị quan trắc môi trường nước

Thiết bị quan trắc môi trường nước là công cụ hỗ trợ đắc lực cho việc quan trắc môi trường nước. Các thiết bị này giúp đo đạc các chỉ tiêu quan trắc một cách chính xác và nhanh chóng. Với sự phát triển của công nghệ, các thiết bị quan trắc môi trường nước ngày càng đa dạng và tiện ích hơn, giúp cho việc quan trắc trở nên hiệu quả và chính xác hơn.

- Máy đo pH: Dùng để đo độ axit hoặc bazơ của nước, thông tin quan trọng để hiểu tình trạng hóa học của nước.
- Máy đo nhiệt độ: Đo nhiệt độ của nước, cần thiết để theo dõi biến đổi nhiệt độ và tác động đối với hệ sinh thái nước.
- Máy đo oxi hóa khả năng (DO - Dissolved Oxygen): Đo lượng oxy hòa tan trong nước, quan trọng để đảm bảo sự sống của sinh vật trong nước.
- Máy đo tốc độ dòng nước (Flow Meters): Dùng để đo lượng nước chảy qua một vị trí cụ thể, quan trọng trong việc quản lý nguồn nước và lưu vực sông.
- Máy đo khả năng dẫn nhiệt (Conductivity Meter): Đo khả năng dẫn nhiệt của nước để đánh giá hàm lượng các chất hóa học trong nước.
- Bộ lấy mẫu nước (Water Samplers): Sử dụng để lấy mẫu nước từ các nguồn khác nhau để kiểm tra chất lượng nước và các thông số môi trường.
- Máy đo mực nước (Water Level Sensors): Đo lực áp lực nước để theo dõi mực nước, quan trọng trong việc dự báo lũ lụt và quản lý nguồn nước.
- Máy đo nồng độ chất rắn (Turbidity Meters): Đo độ đục của nước để xác định sự hiện diện của các chất hữu cơ và vô cơ trong nước.
- Bộ đo vi khuẩn (Bacterial Test Kits): Sử dụng để kiểm tra mức độ nhiễm khuẩn và đánh giá sự an toàn của nước uống hoặc nước môi trường.
- Máy đo sóng biển (Wave Gauges): Được sử dụng để đo và quan trắc sóng biển, đặc biệt quan trọng trong việc quản lý bờ biển và biển.
- Máy đo phân tích tổ hợp (Multifunction Analyzers): Bao gồm nhiều cảm biến để đo đồng thời nhiều thông số môi trường như pH, oxi hóa khả năng, và nồng độ các chất hóa học khác.
- Máy đo độc tố (Toxicity Monitors): Sử dụng để theo dõi độc tố trong nước, bao gồm các hợp chất độc hại.
- Máy đo mực nước ngầm (Groundwater Level Sensors): Được sử dụng để đo mực nước ngầm trong các giếng và cổng đo nước ngầm.

Có rất nhiều loại thiết bị quan trắc môi trường nước được sử dụng hiện nay như máy đo pH, máy đo độ đục, máy đo oxy hòa tan,... Vì vậy, việc lựa chọn thiết bị phù hợp và sử dụng đúng cách là điều cần thiết để có được kết quả quan trắc chính xác và đáng tin cậy.

thiet-bi-quan-trac-moi-truong-nuoc

3. Các thông số quan trắc môi trường nước cần được theo dõi

Tùy theo mục đích quan trắc mà các thông số quan trắc môi trường nước sẽ khác nhau. Tuy nhiên, một số thông số quan trắc môi trường nước thường được theo dõi bao gồm:

Quan trắc môi trường nước liên quan đến việc thu thập dữ liệu và thông số về tình trạng và chất lượng của nguồn nước. Dưới đây là một số thông số quan trắc quan trọng mà cần được theo dõi khi nghiên cứu hoặc quản lý môi trường nước:

- Nhiệt độ nước: Đo lường nhiệt độ nước cung cấp thông tin về môi trường nhiệt đới của nước, ảnh hưởng đến sự sống của sinh vật và các quá trình hóa học trong nước.
- Mực nước: Giám sát mực nước là quan trọng để đánh giá tình hình dòng chảy, lũ lụt và quản lý nguồn nước.
- Oxi hóa khả năng (DO - Dissolved Oxygen): DO là lượng oxy hòa tan trong nước và quan trắc nó là quan trọng để đảm bảo sự sống của sinh vật dưới nước.
- PH: Đo lường pH nước để xác định tính axit hoặc bazơ của nước, điều này ảnh hưởng đến hóa học và sinh học trong môi trường nước.
- Nồng độ chất rắn: Theo dõi nồng độ chất rắn trong nước, bao gồm chất hữu cơ và vô cơ, giúp đánh giá sự ô nhiễm và chất lượng nước.
- Nồng độ các chất hóa học: Các thông số như nitrat, nitrit, phosphat, và các kim loại nặng cần được đo lường để xác định mức độ ô nhiễm và tác động đến hệ sinh thái nước.
Chất lơ lửng (Suspended Solids): Quan trắc các hạt chất lơ lửng trong nước để đánh giá tình trạng nước và cơ hội sử dụng.
- Khả năng dẫn nhiệt (Conductivity): Đo khả năng dẫn nhiệt của nước để đánh giá sự pha trộn và tương tác của các thành phần hóa học trong nước.
- Nhiễm khuẩn và vi khuẩn: Theo dõi mức độ nhiễm khuẩn và sự xuất hiện của vi khuẩn để đảm bảo sự an toàn của nước uống và sự sống trong nước.
- Chất độc và độc tố: Quan trắc các chất độc hại và độc tố như thuốc trừ sâu, kim loại nặng, và các hợp chất hữu cơ độc hại.
- Hàm lượng chất hữu cơ tan trong nước (TOC - Total Organic Carbon): Đo lường TOC để theo dõi lượng chất hữu cơ có thể gây sự phát triển của vi khuẩn và tạo ra mùi và màu trong nước.
- Vi khuẩn chỉ số môi trường (Environmental Bacterial Indicator): Theo dõi các chỉ số vi khuẩn như E. coli và coliform để đánh giá mức độ ô nhiễm và an toàn của nước uống.

4. Phân loại quan trắc môi trường nước theo địa điểm và mục đích sử dụng

Theo địa điểm quan trắc, ta có thể chia quan trắc môi trường nước thành hai loại:

- Quan trắc môi trường nước tại một vị trí cố định: thông thường được thực hiện tại các trạm quan trắc môi trường nước để đánh giá chất lượng nước tại một vị trí cụ thể. Điều này giúp cho việc theo dõi chất lượng nước tại một khu vực và phát hiện các sự thay đổi trong môi trường nước.

- Quan trắc môi trường nước di động: thực hiện bằng cách di chuyển thiết bị quan trắc từ vị trí này sang vị trí khác để đo đạc các chỉ tiêu quan trắc. Việc này thường được thực hiện khi cần đánh giá chất lượng nước tại nhiều điểm khác nhau hoặc khi có yêu cầu đặc biệt.

Theo mục đích sử dụng, quan trắc môi trường nước có thể được phân thành:

- Quan trắc môi trường nước để kiểm tra chất lượng nước: thường được sử dụng để đánh giá chất lượng nước tại các vùng có hoạt động nhà máy xử lý nước thải, nuôi trồng thủy sản hay các vùng có nguồn nước bị ô nhiễm.

- Quan trắc môi trường nước để giám sát mức độ ô nhiễm: thường được thực hiện tại các khu vực có nguồn nước bị ô nhiễm để xác định mức độ ô nhiễm và đưa ra các biện pháp xử lý phù hợp.

- Quan trắc môi trường nước để phân tích và nghiên cứu: thường được thực hiện tại các trạm quan trắc môi trường nước có điều kiện và các trung tâm nghiên cứu để xây dựng các chỉ tiêu quan trắc mới hoặc nghiên cứu về sự thay đổi của môi trường nước.

5. Quan trắc môi trường nước ngầm và các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả quan trắc

Quan trắc môi trường nước ngầm là quá trình đo lường các thông số của nước ngầm như độ pH, độ màu, độ đục, nồng độ các ion,... Tuy nhiên, việc quan trắc nước ngầm có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như:

- Độ sâu của giếng khoan: các thông số của nước ngầm có thể thay đổi tại các độ sâu khác nhau trong giếng khoan.

- Thời gian quan trắc: độ tuổi của nước ngầm cũng có thể ảnh hưởng đến kết quả quan trắc. Nếu nước đã được tập trung trong lỗ khoan trong một khoảng thời gian dài, nó có thể có các chỉ tiêu khác so với nước mới được lấy từ giếng khoan.

- Địa hình và địa chất: một số vùng có địa hình phức tạp hoặc các loại đá không đồng nhất có thể gây ra sự biến đổi trong thành phần nước ngầm, ảnh hưởng đến kết quả quan trắc.

quan-trac-moi-truong-nuoc-ngam

Quan trắc môi trường nước là một phần nằm trong chuỗi hoạt động quan trắc môi trường nhằm đánh giá và giám sát chất lượng nước. Các thông số quan trắc môi trường nước cung cấp thông tin quan trọng để đánh giá tình trạng ô nhiễm và đưa ra các biện pháp xử lý hợp lý. Cần lưu ý các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả quan trắc và thực hiện các bước xử lý dữ liệu và phân tích kết quả đúng cách để có được kết luận chính xác về chất lượng nước.

Môi trường FEC là doanh nghiệp chuyên cung cấp dịch vụ quan trắc - phân tích quan trắc môi trường trên 10 năm kinh nghiệm tại Miền Bắc với mạng lưới văn phòng đại diện tại các tỉnh thành như Hà Nội, Lạng Sơn, Quảng Ninh, Thanh Hóa... cung cấp dịch vụ quan trắc môi trường nhanh chóng và chính xác.

-------------------------------